Odpowiedzialne podejście do zarządzania zasobami wodnymi
PGE jest świadoma konieczności poszanowania ograniczonych zasobów wody. W swojej działalności korzysta z wody w sposób odpowiedzialny dla całego ekosystemu, monitoruje jej użycie i wdraża rozwiązania poprawiające standardy jej wykorzystania w swoich procesach.
Procesy związane z gospodarką wodno-ściekową w instalacjach Grupy PGE prowadzone są na podstawie, m.in., ustawy – Prawo wodne oraz właściwych aktów wykonawczych dedykowanych gospodarce wodno-ściekowej. Procesy te realizowane są zgodnie z zapisami decyzji administracyjnych, jak: pozwolenia zintegrowane czy decyzje sektorowe (pozwolenia wodnoprawne), wydanych przez właściwe organy. W Grupie PGE prowadzony jest monitoring w zakresie ilości i jakości pobieranych wód oraz odprowadzanych ścieków.
Na potrzeby technologiczne instalacji w ramach Grupy PGE wykorzystywana jest przede wszystkim woda z ujęć wód powierzchniowych, która poddawana jest procesom oczyszczania.
W celu ograniczenia ilości zużycia wody surowej stosowane są obiegi zamknięte, a wykorzystaną wodę technologiczną oraz ścieki wprowadza się do innych procesów. Ścieki powstałe w wyniku działalności produkcyjnej poddawane są procesowi oczyszczania, w tym oczyszczaniu wielostopniowemu, a następnie odprowadzane są do wód powierzchniowych lub przekazywane do przedsiębiorstw komunalnych.
Gospodarka wodna w elektrowniach
Dostosowanie do wymagań konkluzji w spółce PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna to również ograniczanie emisji do wody z instalacji oczyszczania spalin, powstających w procesie produkcji energii elektrycznej. W tym zakresie przeprowadzane są modernizacje, i rozbudowa oczyszczalni ścieków.
Gospodarka wodna w procesie wydobywczym
Eksploatacja złóż węgla brunatnego metodą odkrywkową, realizowana w kopalniach węgla brunatnego Bełchatów i Turów, wymaga uprzedniego odwodnienia górotworu, co ma istotny wpływ na warunki hydrogeologiczne i skutkuje zmianami stosunków hydrodynamicznych. Gospodarka wodna kopalń węgla brunatnego związana jest zarówno z odwodnieniem wgłębnym, jak i powierzchniowym odkrywek. Wody z wyrobisk odprowadzane są do osadników terenowych, których zadaniem jest końcowe oczyszczenie wód na drodze naturalnej sedymentacji zawiesin wspomaganej filtrem roślinnym lub do dedykowanych oczyszczalni. Każda z kopalń odkrywkowych węgla brunatnego, należących do PGE prowadzi planową działalność w zakresie ochrony wód. Obiekty odwodnienia służące zapewnieniu czystości wód są rozbudowywane i modernizowane.
Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów
Kopalnia Bełchatów od początku funkcjonowania systemu odwadniania górotworu prowadzi planową i racjonalną działalność w zakresie ochrony wód.
Odwodnienie górotworu prowadzone jest w celu wywołania takiej depresji, która zapewnia bezpieczną eksploatację złoża metodą odkrywkową. System odwodnienia Zakładu Górniczego KWB Bełchatów ujmuje zarówno wody podziemne i powierzchniowe w celu odwodnienia górotworu w stopniu umożliwiającym bezpieczną eksploatację węgla brunatnego z Pola Szczerców i Pola Bełchatów.
W celu przeciwdziałania skutkom oddziaływania na środowisko, kopalnia wykonuje następujące przedsięwzięcia zmniejszające wpływ odwodnienia złoża na otoczenie:
- zastosowanie systemu odwodnienia wgłębnego przy użyciu wielkośrednicowych studni głębinowych, co umożliwia obniżenie zwierciadła wód podziemnych, przy zachowaniu bezpieczeństwa robót górniczych i ograniczaniu ilości pompowanych wód,
- zastosowanie selektywnego ujmowania i odprowadzania wód pompowanych w wyrobisku celem ograniczenia ilości wód brudnych wymagających oczyszczenia,
- stosowanie wielostopniowego systemu oczyszczania wód odprowadzanych z odwadniania wyrobiska,
- utrzymywanie właściwego układu hydrodynamicznego w rejonie wysadu solnego „Dębina” w celu ochrony jego struktury,
- szeroki monitoring wpływu działalności górniczej na środowisko naturalne pozwalający na obserwację wczesnych ewentualnych symptomów pogorszenia stanu wybranego elementu środowiska i dający możliwość podjęcia odpowiednich środków zapobiegawczych.
Wody z odwodnienia wgłębnego, odprowadzane są systemem rowów i kanałów w wielkościach i parametrach fizykochemicznych, nieprzekraczających ustaleń ustawowych zawartych w obowiązującej decyzji wodnoprawnej. Wody odprowadzane do cieków powierzchniowych zachowują minimum II klasę czystości.
W ramach ochrony czystości wody w istniejących ciekach naturalnych regionu, gospodarka ściekowa rozwiązana została poprzez wybudowanie przez kopalnię następujących oczyszczalni:
- Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Rogowcu – typu mechaniczno – biologicznego. Oczyszcza ścieki bytowo-socjalne i deszczowo – przemysłowe. Oczyszczalnia świadczy usługi w zakresie oczyszczania ścieków dla firm zewnętrznych,
- Oczyszczalnia Ścieków w Chabielicach – oczyszczalnia typu mechaniczno-biologicznego. Oczyszcza ścieki socjalno-bytowe z zapleczy O/Szczerców oraz świadczy usługi oczyszczania dla Zakładu Gospodarki Komunalnej w Szczercowie.
W ramach odwodnienia powierzchniowego zwałowiska, główna część wód opadowych trafia na pola retencyjno-osadowe u podnóża zwałowiska. Dla przechwytywania części takich wód na wierzchowinach budowane są niewielkie zbiorniki retencyjne. Zbiorniki te stanowią element odwodnienia powierzchniowego zwałowiska. Gromadzona w nich woda służy do zabezpieczenia zwałowiska przed erozją wodną (zbieranie wód z rowów odwadniających) jak i pełni funkcję miejsc wodopoju dla zwierzyny w powstającym nowym ekosystemie leśnym rekultywowanych zwałowisk. Dwa takie zbiorniki wybudowano na zwałowisku wewnętrznym Pola Bełchatów oraz zwałowisku zewnętrznym Pola Szczerców. Na zrekultywowanym i całkowicie przekazanym Nadleśnictwu Bełchatów zwałowisku zewnętrznym Pola Bełchatów (Góra Kamieńsk) również wybudowane zostały takie zbiorniki.
Woda w produkcji i dostawie ciepła
Jednym z elementów strategii zarządczej spółki PGE Energia Ciepła jest optymalizacja zużycia surowców, w tym w szczególności wody oraz jak najszersze ponowne wykorzystanie wytwarzanych substancji towarzyszących głównemu procesowi produkcyjnemu oraz pierwiastków szlachetnych.
W PGE Energia Ciepła do produkcji wody technologicznej wykorzystywane są przede wszystkim wody powierzchniowe lub miejscami wody podziemne. W Elektrociepłowni Szczecin pobierane są morskie wody wewnętrzne. Wszystkie ujęcia wód podziemnych będące w eksploatacji mają ustanowione strefy ochrony bezpośredniej wód. W kilku zakładach wykorzystywana jest również woda z miejskich sieci wodociągowych. W zależności od wielkości zakładu, źródła i składu wody surowej stosuje się różne techniki przygotowania wody, takie jak: dekarbonizacja wapnem, filtracja, wymiana jonowa, ultrafiltracja, odwrócona osmoza, elektrodejonizacja. W każdym przypadku kompletny ciąg przygotowania wody składa się z kombinacji kilku z wymienionych powyżej technik.
W zależności od wymagań technologicznych do punktów odbioru kierowane są wody po różnych etapach jej przygotowania. Na każdym etapie przygotowania wody szczególną wagę kładzie się na jej racjonalne wykorzystanie. Bardzo wiele strumieni ścieków powstających w trakcie przygotowania wody zawracanych jest do procesu celem ich powtórnego wykorzystania. Przykładem takiego działania jest ponowne wykorzystanie popłuczyn z filtrów, wód odzyskanych z osadów podekarbonizacyjnych, koncentratów z procesów odwróconej osmozy lub elektrodializy, czy zregenerowanych solanek z procesu zmiękczania. Ścieki powstające w innych instalacjach, o ile pozwala na to ich skład, również zawracane są do procesu.
Przykłady działań w PGE Energia Ciepła:
- zawracanie tzw. ścieków gorących jako źródła do procesu przygotowania wody,
- częste wykorzystywanie wód opadowych lub drenażowych do produkcji wody,
- zawracanie do procesu odsiarczania oczyszczonych ścieków z procesu odsiarczania, o ile pozwala na to ich skład wprost zależny od jakości spalanego węgla,
- wykorzystywanie części ścieków socjalno-bytowych, po ich oczyszczeniu, jako źródła wody do uzupełniania zamkniętego
- trwające prace nad układem chłodzenia w Elektrociepłowni Kraków celem wykorzystania oczyszczonych ścieków z oczyszczalni miejskiej jako źródła wody procesowej,
- wykorzystywanie ścieków jako źródła wody do układów wody gospodarczej lub do uzupełniania układów odpopielania i odżużlania.
W celu dostosowania instalacji posiadających mokre odsiarczanie spalin w lokalizacjach: Kraków, Wrocław, Gdańsk i Gdynia zaplanowano szereg działań wpływających na zwiększenie skuteczności oczyszczania ścieków, towarzyszących tej metodzie oczyszczania. Istniejące instalacje odsiarczania są wyposażone w wysoko wydajne oczyszczalnie ścieków, jednak ze względu na wymagania związane z dostosowaniem do konkluzji nastąpi pogłębiona optymalizacja ich pracy. W elektrociepłowniach należących do spółki PGE Energia Ciepła S.A. (Wrocław, Gdańsk, Kraków) prowadzone są aktywne prace w zakresie dozowania nowoczesnego preparatu Nalmet, które łącznie z pracami modernizacyjnymi pozwolą na zoptymalizowanie pracy oczyszczalni w poszczególnych lokalizacjach.
Innowacyjna technologia INNUPS w PGE Energia Ciepła
Wśród zaostrzonych wymagań konkluzji w zakresie usuwania tlenków azotu i siarki wprowadzone zostały wymagania dotyczące parametrów ścieków, pochodzących z instalacji mokrego odsiarczania spalin. Jednymi z kluczowych parametrów są stężenia metali i metaloidów w ściekach. W ramach programu dostosowania do konkluzji zrealizowano szereg przedsięwzięć.
W zakresie gospodarki wodno-ściekowej wdrożono projekt wywodzący się z projektu badawczo-rozwojowego polegający na wychwytywaniu metali ciężkich w technologii INNUPS.
Instalacja oczyszczania INNUPS została oddana do użytku
w gdyńskiej elektrociepłowni w 2021 roku. Dzięki zastosowaniu nowej technologii ścieki oczyszczane są w znacznie wyższym stopniu niż wymagają tego obowiązujące przepisy unijne. Dodatkowo instalacja umożliwia odzyskiwanie metali wartościowych rynkowo, np. metali ziem rzadkich oraz metali szlachetnych. Jest to przykład jak najszerszego ponownego wykorzystania produkowanych minerałów antropogenicznych i pierwiastków szlachetnych, zgodnie z obowiązującymi w Grupie PGE zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym. W roku 2022 potwierdzono skuteczność tej metody.
Energetyka odnawialna
W PGE Energia Odnawialna prowadzona jest ewidencja ilościowa pobranych wód podziemnych i powierzchniowych oraz realizowane są badania i analizy odprowadzanych ścieków pod kątem zgodności z wymogami pozwoleń wodnoprawnych. W poszczególnych obiektach funkcjonują oczyszczalnie ścieków, w których wykonywane są przeglądy eksploatacyjne separatorów przez specjalistyczne firmy oraz w zależności od potrzeb – dokonywane jest czyszczenie, odbiór i unieszkodliwienie odpadów, a także wymiana filtrów adsorpcyjnych. W celu uniknięcia ryzyka przedostania się do środowiska szkodliwych substancji w postaci zanieczyszczenia zbiorników wodnych smarami i olejami z wycieku oleju z układów olejowych na skutek awarii urządzeń hydrozespołów podejmowane są działania prewencyjne. Polegają one na ciągłym monitoringu pracy urządzeń przez obsługę elektrowni, regularnych przeglądach, przeprowadzaniu prac remontowo-eksploatacyjnych i modernizacyjnych. Ścieki komunalne odprowadzane są zgodnie z zawartymi umowami do przedsiębiorstw komunalnych.
Działalność dystrybucyjna
PGE Dystrybucja jest świadoma i aktywnie działa na rzecz poszanowania ograniczonych zasobów wodnych.
W swojej działalności korzysta z wody w sposób odpowiedzialny dla całego ekosystemu.
Działania związane z gospodarką wodno-ściekową, w tym monitoring w zakresie ilości i jakości pobieranych wód oraz odprowadzanych ścieków realizowane są zgodne z zapisami w decyzjach administracyjnych, w szczególności w pozwoleniach wodnoprawnych wydanych przez właściwe organy. W 2023 roku nie stwierdzono przypadku przekroczenia warunków pozwolenia wodnoprawnego wydanego na odprowadzanie do ziemi wód i nie nałożono kar przez organy kontrolne do tego uprawnione.
Energetyka Kolejowa
Podmioty zewnętrzne (posiadanie umowy z dostawcą wody)
Ujęcia własne wody podziemnej
Zbiorniki na wodę
W każdym roku na podstawie planów inwestycyjnych ustala się lokalizacje, dla których planuje się przyłączenie do sieci wodociągowej, zabudowę zbiornika na wodę lub utrzymanie korzystania z ujęcia własnego wymagające uzyskania pozwolenia wodnoprawnego i legalizacji studni. W 2023 roku dla 6 ujęć własnych uzyskano pozwolenia wodno-prawne na pobór wód. Ponadto na podstawie informacji o obiektach, na których zakończono pobór wód ze studni (np. przyłączono do wodociągów lub zamontowano zbiornik na wodę) wykonano działania formalno-prawne związane z legalnym zamknięciem studni (30 ujęć).
Dla wszystkich lokalizacji, dla których wydane są pozwolenia wodnoprawne na pobór wód składane są oświadczenia kwartalne do Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie (PGW WP) oraz sprawozdania półroczne i roczne do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska (WIOŚ) i PGW WP.
W spółce realizowane są również badania wód podziemnych w oparciu o wydane pozwolenia wodnoprawne.
Udział Grupy PGE w badaniu międzynarodowym CDP: woda
W 2023 roku Grupa PGE po raz trzeci wzięła udział w dobrowolnym badaniu CDP ugruntowując swoją pozycję na poziomie C, w zakresie zarządzania gospodarką wodną.
Metodologia oceny sprowadza się do dziewięciostopniowej skali alfabetycznej, zaczynając od „A” aż do „F”, która w ramach 11 grup kryteriów pokazuje poziom świadomości środowiskowej spółki
i stopień implementacji działań w procesach zarządzania.
Udział w badaniu CDP stał się przyczynkiem do wdrażania pogłębionej analizy zużycia w poszczególnych lokalizacjach działalności PGE i daje ramy do dalszego usystematyzowania działań Grupy Kapitałowej w obszarze poszanowania zasobów wodnych.
Ryzyka związane z gospodarką wodno-ściekową
Grupa PGE na podstawie swojej działalności bezpośredniej identyfikuje kwestie związane z zagrożeniami dotyczącymi gospodarki wodno-ściekowej, będące częścią ryzyka ochrony środowiska ocenianego w Grupie. Czynniki związane z ww. zagrożeniami są identyfikowane i poddawane ocenie ryzyka, wraz z określeniem działań mitygujących. Organizacja określa ich wpływ na podstawie wieloletnich doświadczeń, wiedzy eksperckiej i aktualnych uwarunkowań rynkowych.
Do najważniejszych czynników ryzyka należą:
- ryzyka związane z wystąpieniem suszy oraz powodzi,
- stres wodny w postaci niedoboru wody,
- incydenty związane z zanieczyszczeniem czy zrzutem spiętrzonej wody,
- ryzyka regulacyjne związane z jakością i wolumenem zrzutu wody, wyższymi cenami wody, spadkiem jakości wody, niepewnością regulacyjną oraz zaostrzonymi standardami regulacyjnymi.
Najistotniejsze realizowane w Grupie PGE działania mitygujące i narzędzia służące zarządzaniu tymi ryzykami to:
- opracowanie planów na wypadek powodzi,
- zmiany w planie ciągłości działania,
- monitorowanie przepisów i regulacji prawnych oraz aktywny udział w wypełnianiu wymaganych obowiązków,
- działania prewencyjne oraz niedopuszczenie do awarii poprzez ciągły monitoring pracy urządzeń przez pracowników obsługi elektrowni, przestrzeganie zapisów zawartych w instrukcjach eksploatacji urządzeń.