Odpady

W wyniku spalania węgla brunatnego w Elektrowni Bełchatów powstają popioły lotne i żużle paleniskowe, a w wyniku odsiarczania spalin gips syntetyczny (jako produkt). Przeważającym kierunkiem zagospodarowania substancji powstających w procesie spalania paliw jest unieszkodliwianie na składowiskach odpadów paleniskowych Zwałowisko (tereny dawnej odkrywki Pola Bełchatów) i Lubień (składowisko nadpoziomowe zlokalizowane na zachód od Elektrowni Bełchatów).

Popiół lotny z procesów odpopielania w elektrofiltrach jest transportowany do zbiorników retencyjnych, gdzie każdy ma pojemność roboczą 1800 m³ i wyposażony jest w jeden lub dwa rękawy załadowcze w zależności od rodzaju zbiornika, jak i popiołu. Wolumen popiołu, który nie został odebrany przez odbiorców zewnętrznych kierowany jest do instalacji wytwarzania i transportu suspensji i deponowany zostaje na składowisku„ Lubień. Z kolei drugi rodzaj odpadu wytwarzany podczas spalania węgla brunatnego to żużel, który transportowany jest hydraulicznie na składowisko Zwałowisko.

Obecnie Elektrownia Bełchatów eksploatuje trzy składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne – składowisko Zwałowisko i Lubień, na których składowana jest mieszanka popiołowo-żużlowa oraz składowisko Rogowiec, na którym składowany jest odpad gipsowy oraz częściowo odpady okołoprodukcyjne, których nie można już odzyskać.

Część popiołów lotnych uznawana jest za produkt uboczny i zgodnie z właściwą decyzją administracyjną może być dalej zagospodarowana jako produkt. Celowe jest zwiększanie wolumenu takiego zagospodarowania, co będzie prowadziło do zmniejszenia ilości odpadów deponowanych na składowiskach odpadów paleniskowych. Obecnie trwają prace nad opracowaniem wykorzystania całego wolumenu produkowanej mieszanki popiołowo-żużlowej w Elektrowni Bełchatów. Zakłada się, że z roku na rok stawiane będą coraz bardziej ambitne cele w tym zakresie.

Cały wolumen produkowanego w Elektrowni Bełchatów gipsu jest sprzedawany odbiorcom rynkowym, a zdecydowanie największe ilości odbiera znaczący producent materiałów budowlanych.

Sposoby zagospodarowania odpadów, jak i wielkości odpadów wytworzonych w Elektrowni Turów (ELT) są zgodne z warunkami określonymi w obowiązującym pozwoleniu zintegrowanym. Ilość wytwarzanych odpadów jest uzależniona od realizowanych inwestycji oraz zakresu prowadzonych prac eksploatacyjnych w instalacji. W celu zapobiegania konieczności składowania odpadów paleniskowych na składowisku, odpady te są przekazywane do prowadzonego procesu odzysku. Zagospodarowanie odpadów paleniskowych w prowadzonym procesie odzysku polega na wypełnianiu terenów niekorzystnie przekształconych w wyniku działalności wydobywczej kopalni.

Odpady wytwarzane w Elektrowni Turów przekazywane są do zagospodarowania wyłącznie podmiotom posiadającym stosowne decyzje administracyjne na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami.

Gips syntetyczny wytwarzany w Instalacji Odsiarczania Spalin jest klasyfikowany jako produkt uboczny, z przeznaczeniem do wykorzystania w przemyśle rolniczym (nawóz) oraz budowlanym. Wyłącznym odbiorcą gipsu wytwarzanego w Elektorwni Turów jest PGE Ekoserwis.
W związku z oddaniem do eksploatacji w roku 2021 bloku nr 7 wraz z oczyszczalnią ścieków IMOS, w oddziale Elektrowni Turów wytwarzane są nowe rodzaje odpadów paleniskowych oraz osady z oczyszczalni ścieków IMOS.

Z uwagi na liczne zmiany w przepisach z obszaru gospodarki odpadami, Elektrownia Turów na bieżąco monitoruje zmiany w prawie i w razie konieczności wprowadza stosowane działania dostosowawcze.

W Elektrowni Opole wytwarzane są produkty uboczne powstające w procesie spalania paliw (żużle, popioły lotne) i Instalacji Odsiarczania Spalin (gips syntetyczny) oraz popioły lotne jako odpady (popioły lotne niejakościowe) i nieznaczące ilości pozostałych odpadów uzyskiwanych z flotacji popiołów lotnych (mikrosfery). Substancje te są wynikiem eksploatacji bloków 1 – 4 i nowych bloków energetycznych 5 – 6.

Instalacje odsiarczania spalin eksploatowane są na wszystkich blokach energetycznych. Gips syntetyczny (jako produkt uboczny) w całości odbierany jest przez Knauf Bełchatów sp. z o.o. oraz PGE Ekoserwis S.A. Popioły lotne uznane za produkt uboczny zagospodarowywane są w budownictwie i przemyśle cementowym. Popioły lotne z węgla, stanowiące odpad, wykorzystywane są w górnictwie. Założono, że elektrownia nie będzie realizowała składowania UPS – całość ubocznych produktów spalania będzie podlegać gospodarczemu wykorzystaniu. Elektrownia Opole posiada składowisko odpadów paleniskowych, jednak z uwagi na gospodarcze wykorzystanie całości wytwarzanych ubocznych produktów spalania, od 2000 roku nie są już na nim deponowane żadne odpady.

W Elektrowni Dolna Odra wytwarzany jest głównie odpad paleniskowy – mieszanki popiołowo żużlowe, które deponowane są na składowisku odpadów paleniskowych zlokalizowanym przy instalacji spalania paliw. W nieznacznych ilościach wytwarzane są mikrosfery oraz osady z oczyszczalni odsiarczania spalin. Popioły lotne z węgla, które uznawane są za produkt uboczny odbierane są przez PGE Ekoserwis. Gips wytwarzany jest również jako produkt uboczny i zagospodarowywany przez PGE Ekoserwis.

Oddział Elektrownia Rybnik przekazuje wytworzone UPS-y do spółki PGE Ekoserwis celem dalszego zagospodarowania. Podkreślić należy, że w 2023 roku popioły i żużel wytwarzane były wyłącznie jako produkty uboczne, natomiast gips jako produkt.

W 2023 roku całość gipsu wytworzonego w wyniku działalności zakładu została przeznaczona do sprzedaży jako gips syntetyczny. Jest on wykorzystywany w przemyśle budowlanym do produkcji płyt kartonowo – gipsowych i produktów nawozowych (AgroSulCa, AgroSulpur, Sulfagro). Wprowadzane na rynek produkty są pełnowartościowe i spełniają wszelkie wymagania odpowiednich norm, atestów i certyfikatów.

Gospodarka odpadami w oddziale Elektrownia Rybnik prowadzona jest zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami. W 2023 roku w Oddziale nie wytworzono odpadów z popiołu, żużlu i gipsu, a w całości zagospodarowano je jako produkty i produkty uboczne, co przyczyniło się do zapobiegania powstawaniu odpadów.

Wszelkie odpady przemysłowe, które zostały wytworzone w 2023 roku były selektywnie gromadzone w miejscach do tego wyznaczonych, tak aby czynniki wewnętrzne i zewnętrze nie wpływały na właściwości fizyczne i chemiczne odpadów. Tak magazynowane odpady oddział przekazywał wyłącznie firmom renomowanym, które posiadają odpowiednie decyzje i uprawnienia w zakresie gospodarowania odpadami. Większość odpadów przemysłowych została przekazana do recyklingu lub innych procesów odzysku. Przykładem mogą być osady pochodzące z oczyszczalni ścieków z instalacji mokrego odsiarczania spalin, które służą do pozyskania materiałów do rekultywacji gruntów i terenów zdegradowanych, a także złom, który trafia do hut i jest przetapiany na surowiec wtórny.

Gospodarka odpadami prowadzona jest w oparciu o hierarchię sposobów postępowania z odpadami, przede wszystkim w oparciu o zapobieganie powstawania odpadów. Wszystkie odpady gromadzone są z zachowaniem zasad segregacji odpadów i wstępnie magazynowane w wyznaczonych do tego miejscach. Magazyn odpadów wyposażony jest w urządzenia minimalizujące ich objętość.

Surowce wtórne zbierane są w sposób selektywny do wydzielonych pojemników. Wszystkie odpady przekazywane są do zagospodarowania uprawnionym odbiorcom. Na składowisko odpadów bezpośrednio przekazywane są tylko dwa rodzaje odpadów, które nie nadają się do dalszego wykorzystania.

W kopalni prowadzony jest proces odzysku odpadów paleniskowych pochodzących z Oddziału Elektrownia Turów (tzw. R5), który polega na wypełnianiu terenów niekorzystnie przekształconych, tj. wyeksploatowanej część wyrobiska. Osady ściekowe z oczyszczalni ścieków bytowych stanowią cenną substancję nawożącą i ulepszającą glebę i są wykorzystywane w procesie rekultywacji biologicznej terenów pogórniczych. Proces odzysku odpadów polega na zmieszaniu odpadów paleniskowych z nadkładem kopalnianym, a następnie na wypełnieniu uzyskaną mieszaniną wyrobiska poeksploatacyjnego kopalni, zgodnie z warunkami określonymi w posiadanej przez kopalnię decyzji na przetwarzanie odpadów. Docelowo teren wyrobiska wraz ze zwałowiskiem wewnętrznym, na którym prowadzony jest odzysk odpadów paleniskowych pochodzących z Elektrowini Turów, zostanie zagospodarowany w kierunku leśnym.

Kopalnia Turów prowadzi również racjonalną gospodarkę humusem (zdjętym w ramach przygotowania przedpola), który wykorzystywany jest jako materiał zadarniający i zabezpieczający powierzchnie zwałowiska wewnętrznego przed nadmiernym pyleniem.

Gospodarka odpadami w Kopalni Bełchatów realizowana jest zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej dotyczącej gospodarki odpadami. Jej główne założenia polegają na zapewnieniu ochrony życia i zdrowia ludności oraz ochrony środowiska zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, zapobiegania powstawaniu odpadów i ograniczenia ich ilości, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, jak i podejmowania działań mających na celu ograniczenie ich negatywnego wpływu na środowisko naturalne.

Na terenie kopalni prowadzone jest magazynowanie i odzysk wytworzonych odpadów. Odpady są przechowywane selektywnie, w zależności od ich rodzaju, z wstępnym wyodrębnieniem odpadów nadających się do odzysku, w wydzielonych i przystosowanych miejscach, z zakazem ich mieszania oraz w warunkach zabezpieczających przed przedostaniem się do środowiska substancji szkodliwych, dostępem osób postronnych oraz zwierząt, w odpowiednich pojemnikach lub luzem.